هــــــــــــدف

روبیدیم فلزی نرم به رنگ سفید- نقره ای و جزء فلزات قلیایی است .این فلز

بسیار واکنش پذیر است و به همین دلیل به صورت غیر ترکیبی در طبیعت

یافت نمی شود.این عنصر درسال1861 توسط R. Bunsen, G. Kirchoff

دانشمندان آلمانی کشف گردید .

به صورت گسترده ای در لپیدولیت، کارنالیت، پلوسیت وتعدادی از سنگهای

معدنی کمیاب و همچنین همراه لیتیم در آب دریا ، شورابه ها و آب چشمه

های طبیعی موجود است . روبیدیم در پوسته زمین فراوان تر از کروم ، مس

، نیکل یا روی است و حدود دو برابر فراوان تر از لیتیم در آب دریا است.این

فلز از طریق الکترولیز یا کاهش شیمیایی کلرید مذاب آن بدست می آید.

روبیدیم- 87 ایزوتوپ رادیو اکتیو این فلزاست.15 ایزوتوپ دیگر برای این عنصر

شناخته شده است.

واژه rubidus به معناي قرمز پر رنگ است. روبيديم در سال 1861 توسط

Bunsen و Kirchoff در کاني لپيدوليت در هنگام استفاده از اسپکتروسکوپ

کشف شد.

در ابتدا تصور ميشد که عنصر روبيديم از فراواني کمي در طبيعت برخوردار

است اما در حال حاضر تحقيات نشان ميدهد که مقدار عنصر روبيديم زياد

است. از لحاظ فراواني در پوسته زمين، روبيديم شانزدهمين عنصر محسوب

ميشود. روبيديم در پولوسيت، لوسيت و زينوالديت وجود دارد. اين کاني ها

حدود 1 درصد اکسيد روبيديم دارند. درصد روبيديم در کاني لپيدوليت 1.5

درصد ميباشد و استخراج روبيديم از اين کاني مصرف تجاري دارد. کاني هاي

پتاسيم دار، مانند نمونه هايي که در درياچه Searles کاليفرنيا يافت ميشود، و

کلريد پتاسيم از شورابهاي ميشيگان جز منابع تامين کننده اين عنصر

شيميايي در آمريکا ميباشند. همچنين عنصر روبيديم همراه سزيم در نهشته

هاي Bernic Lake مانيتوبا وجود دارد.


در دماي اتاق، روبيديم به صورت مايع درمي آيد. روبيديم عنصر فلزي سفيد –

نقره اي و نرم ميباشد که جز گروه آلکالي ها ميباشد و دومين عنصري است

که داراي خاصيت الکتروپزتيو و آلکالي است. روبيديم در هوا ميسوزد و با آب

به شدت واکنش ميدهد.

با واکنشي که روبيديم در آب انجام ميدهد، هيدروژن ازاد ميشود. همانند

ساير فلزات گروه آلکالي، همراه عنصر جيوه، تشکيل آمالگام ميدهد و

همراه با طلا، سزيم، سديم و پتاسيم آلياژ تشکيل ميدهد. رنگ روبيديم

بنفش مايل به زرد است. فلز روبيديم از احيا کلريد روبيديم با کلسيم و با

استفاده از روشهاي ديگري بدست مي آيد. روبيديم بايد در نفت يا در خلا يا

در محيط خنثي نگهداري شود.

بيست و چهار ايزوتوپ روبيديم شناخته شده است. به طور طبيعي روبيديم

از دو ايزوتوپ تشکيل شده است 85Rb و .87Rb روبيديم 87 داراي 27.85

درصد روبيديم طبيعي است و با نيمه عمر 4.9 x 1010 اشعه بتا متصاعد

ميکند. روبيديم عنصر راديواکتيو است و براي ظهور فيلمهاي عکاسي حدود

30 تا 60 روز مورد استفاده قرار ميگيرد. روبيديم 4 اکسيد تشکيل ميدهد.

اين اکسيدها عبارت هستند از: Rb2O، Rb2O2، Rb2O3 و Rb2O4.

از آنجاييکه روبيديم به راحتي يونيزه ميشود، در ماشينهاي يوني فضاپيماها

مورد استفاده قرار ميگيرد. سزيم در مقايسه با روبيديم براي استفاده در

فضاپيماها از کارآيي بيشتري برخوردار است. همچنين، روبيديم به عنوان

سيال در توربينهاي بخار و ژنراتورهاي ترموالکتريک که از اصول مگنتوهيدرو

ديناميک تبعيت ميکنند، به کار برده ميشود. در اين ماشينها، يونهاي روبيديم

با استفاده از گرماي دما بالا و عبور از ميدان مغناطيسي تشکيل ميشوند.

يونهاي روبيديم توانايي هدايت الکتريسيته را مانند ژنراتور دارند و در نتيجه

جريان الکتريکي از آنها توليد ميشود. در لوله هاي خلا از روبيديم به عنوان

گاززدا استفاده ميشود. همچنين، روبيديم از اچزا سازنده سلولهاي نوري

است. روبيديم براي ساختن عينکهاي مخصوص استفاده ميشود. RbAg4I5

از اهميت زيادي برخوردار است، زيرا از بالاترين ميزان هدايت در هر بلور يوني

برخوردار است. در دماي 20 درجه سانتيگراد، هدايت آن مانند اسيد

سولفوريک رقيق است. همين خاصيت سبب ميشود که از روبيديم در باطري

ها استفاده شود.

قيمت حال حاضر روبيديم در مقادير اندک 25 دلار در گرم ميباشد.

ساختار بلوري عنصر روبيديم

اثرات روبیدیم بر روی سلامتی :

در آب فعال است. نسبتا سمی است. اگر روبیدیم مشتعل شود، سوختگی

ایجاد می کند. روبیدیم به آسانی با رطوبت پوست واکنش داده و

هیدروکسید روبیدیم تشکیل می دهد که باعث سوختگی شیمیایی چشم

و پوست می شود. علائم و نشانه های مسمومیت: پوست و چشم می

سوزد. جلوگیری از افزایش وزن، بی نظمی، حساسیت بیش از اندازه، زخم

شدن پوست و عصبیت بیش از اندازه. آسیب قلبی، عدم توازن پتاسیم.


کمکهای اولیه: بلافاصله برای مدت 15 دقیقه در شرایطی که پلک را باز نگه

می دارید، چشم را بشویید. فوریتهای پزشکی را بلافاصله اجرا کنید. پوست:

ماده را از روی پوست بردارید و پوست را با آب و صابون بشویید. لباسهای

آلوده را درآورید. کمکهای پزشکی را فورا اجرا کنید. خوردن: باعث استفراغ

نشوید. بلافاصله کمکهای اولیه را اجرا کنید.



اثرات زیست محیطی روبیدیم:

روبیدیم بر روی محیط زیست اثر منفی ندارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی عنصر روبیدیم :

عدد اتمی: 45

جرم اتمی:102.9055

نقطه ذوب : 1964 C°

نقطه جوش : C° 3695

شعاع اتمی : Å 1.83

ظرفیت: 3

رنگ: سفید نقره ای متالیک

حالت استاندارد: جامد

نام گروه: 9

انرژی یونیزاسیون : Kj/mol 719.7

شکل الکترونی: [Kr]5s14d8

شعاع یونی : Å 0.68

الکترونگاتیوی:2.28

حالت اکسیداسیون:3

دانسیته: 21.5

گرمای تبخیر : Kj/mol 493

مقاومت الکتریکی : Ohm m 0.0000000451

گرمای ویژه: J/g Ko 0.242

دوره تناوبی:5

شماره سطح انرژی : 5

اولین انرژی : 2

دومین انرژی : 8

سومین انرژی : 18

چهارمین انرژی : 8

پنجمین انرژی : 1


ایزوتوپ :

ایزوتوپ نیمه عمر

Rb-81 4.57 ساعت

Rb-82 2.25 دقیقه

Rb-83 86.2 روز

Rb-84 32.9 روز

Rb-85 پایدار

Rb-86 18.65 روز

Rb-87 4.8E10 سال

Rb-88 17.7 دقیقه

Rb-89 15.44 دقیقه

Rb-90 2.6 دقیقه

Rb-90m 4.3 دقیقه



اشکال دیگر :

هیدرید روبیدیم RbH

اکسید روبیدیم Rb2O

کلرید روبیدیم RbCl



منابع :

از استخراج لیتیم



کاربرد :

به عنوان عاملی برای فعل و انفعالات شیمیایی ، تهیه پیلهای فتو الکتریکی

و لوله جارو مورد استفاده قرار می گیرد .



روش شناسایی:

AA:Flame Atomic Absorption Spectrometry

FP:Flame Photometry

ICP-MS:Plasma Mass Spectroscopy

NA:Neutron Activation Analysis

XRF:X-Ray Fluorescence Spectrometry

AAN: Non-flame Atomic Absorption Spectrometry

ES:Emission Spectrography

MS:Mass Spectrometry